Het paleodieet: een sceptische blik
Het paleodieet belooft ons terug te brengen naar onze wortels: eten wat beschikbaar was voor onze jagers-verzamelaarsvoorouders. Dat klinkt aantrekkelijk—natuurlijk, eenvoudig en zogenaamd in lijn met onze evolutie. Maar slaagt het voor de belangrijkste test van The Weight Loss Experiment: "Kan ik hier een levenslange gewoonte van maken?"
Wat is het paleodieet?
Het paleolithische dieet, ook wel het "oermensdieet", beperkt je tot voedsel dat vermoedelijk beschikbaar was voor de landbouwrevolutie, zo'n 10.000 jaar geleden. Dat betekent:
Toegestane voedingsmiddelen:
- Vlees, vis en zeevruchten
- Eieren
- Groenten en fruit
- Noten en zaden
- Gezonde oliën (olijf, kokos, avocado)
Verboden voedingsmiddelen:
- Granen (tarwe, rijst, haver, enz.)
- Peulvruchten (bonen, linzen, pinda’s)
- Zuivelproducten
- Geraffineerde suiker en bewerkt voedsel
- Aardappelen (in strikte varianten)
Waarom paleo (in het begin) kan werken
Eer waar eer toekomt: het paleodieet kan resultaat opleveren omdat:
- Je bewerkt voedsel schrapt: Rommelvoedsel weglaten is altijd gunstig
- Je meer eiwit eet: Eiwit verzadigt beter en helpt spiermassa behouden
- Je focust op onbewerkte voeding: Groenten, fruit en kwaliteitsvlees zijn voedzaam
- Keuzes eenvoudiger worden: Duidelijke regels maken beslissen makkelijker
- Calorieën vaak dalen: Hele voedselgroepen schrappen leidt meestal tot minder eten
De realiteit van duurzaamheid
Hier begint mijn scepsis. Paleo heeft hetzelfde kernprobleem als andere restrictieve aanpakken: voor de meeste mensen is het niet levenslang vol te houden.
Het historische-fictieprobleem
Laten we de olifant in de kamer benoemen: de premisse is grotendeels fictie. Onze paleolithische voorouders aten wat ze konden vinden—dat verschilde enorm per regio en seizoen. Ze hadden geen toegang tot grasgevoerd rundvlees, biologische groenten of kokosolie van tropische eilanden.
Belangrijker: we leven niet in het stenen tijdperk. Onze levensstijl, stressniveaus, voedselsystemen en sociale structuren zijn totaal anders.
Sociale en praktische uitdagingen
Probeer paleo maar eens in de echte wereld vol te houden:
- Uit eten gaan: In veel restaurants is paleo lastig
- Sociale gelegenheden: Verjaardagstaart? Pizzanacht? Feestdagen? Vaak taboe
- Reizen: Eten op het vliegveld of hotelontbijt is een uitdaging
- Budget: Grasgevoerd vlees en biologische producten zijn duur
- Tijd: Veel (voor)bereiding in de keuken nodig
Voedingskundige zorgen
Hele voedselgroepen schrappen kan leiden tot:
- Vezeltekort (door granen en peulvruchten te vermijden)
- Calciumtekort (door zuivel te mijden)
- Tekorten aan B-vitamines
- Hogere kosten om volwaardig te eten
De psychologische valkuil
Net als andere strikte diëten kan paleo een ongezonde relatie met eten aanwakkeren:
- Moraliseren van eten: Voedsel als "goed" of "slecht" labelen op basis van willekeurige historische criteria
- Alles-of-niets-denken: Je bent of "paleo" of niet
- Schuld en schaamte: Je mislukt voelen na een boterham
- Sociale isolatie: Situaties mijden met "verboden" eten
De terugslag in de praktijk
Wat gebeurt er als het leven ingewikkeld wordt—stress, reizen of een crisis? De meesten houden strikte paleo-regels niet vol, met als gevolg:
- Snel gewichtsherstel zodra "verboden" eten terugkeert
- Vreetbuien op eerder uitgesloten voeding
- Gevoelens van falen en zelfverwijt
- Jojo-dieetcycli
Het ontbrekende element: experimenteren
Het grootste probleem met paleo: het is een rigide regelsysteem, geen leersysteem. Je leert niet om:
- Te begrijpen hoe verschillende voedingsmiddelen jouw lichaam beïnvloeden
- Te experimenteren met porties en timing
- Flexibele eetgewoontes op te bouwen
- Persoonlijke voorkeuren en grenzen te ontwikkelen
- Echte-wereldsituaties handig te navigeren
Een betere experimentele aanpak
Neem paleo niet in één keer over, maar probeer deze experimentele methode:
- Begin met bewustwording: Houd je huidige eetpatroon bij
- Experimenteer met paleo-principes: Meer groenten en kwalitatief eiwit
- Test één verandering tegelijk: Bijvoorbeeld een week minder bewerkt voedsel
- Meet het effect: Hoe voel je je? Energie? Spijsvertering? Stemming?
- Behoud wat werkt: Neem op wat je leven echt verbetert
- Laat los wat niet werkt: Dwing jezelf niet tot regels die niet bij je passen
Wanneer paleo-elementen kunnen helpen
Sommige paleo-principes zijn waardevol, mits flexibel toegepast:
- Meer groenten en fruit eten
- Kiezen voor kwalitatieve eiwitbronnen
- Minder bewerkt voedsel
- Aandacht voor voedselkwaliteit
- Meer thuis koken
Kernpunt: gebruik dit als flexibele richtlijnen, niet als harde regels.
De kern
Het paleodieet is niet per se slecht, maar ook geen wondermiddel uit het verleden. Het is een moderne interpretatie van een veronderstelde geschiedenis, gepresenteerd als one-size-fits-all.
De echte vraag is niet: "Wat aten oermensen?" maar: "Welke manier van eten kan ik de rest van mijn leven volhouden, terwijl ik gezond, gelukkig en sociaal verbonden blijf?"
Voor de meesten betekent dat niet: granen, peulvruchten en zuivel voor altijd schrappen. Het betekent: leren eten op een manier die past bij je lichaam, leven en voorkeuren.
De aanpak van The Weight Loss Experiment draait om duurzame gewoontes bouwen via eigen experimenten—niet om iemand anders' interpretatie van hoe onze voorouders misschien aten.
Want het beste dieet is niet wat voor hypothetische oermensen werkte, maar wat voor jou werkt—in jouw echte leven, met jouw beperkingen en voorkeuren.
Klaar voor een duurzamere, experimentele aanpak? Lees ons artikel over CICO met experimenten voor de Weight Loss Experiment-methode.